بازی دومینو و تخته نرد در قهوه خانه ها
حضرت آیت الله العظمی یعقوبی (دام ظله الوارف)
سلام علیکم و رحمة الله و برکاته
در چند وقت اخیر بازی بنام (دومینو) که به اختصار دومنه بر آن اطلاق می شود در محله های ما رایج شد و برخی از قهوه خانه ها برای کاسبی این بازی را تبلیغ میکنند و جوانان هم برای تفریح و وقت گذرانی برای بازی به این قهوه خانه ها میروند حال:
1- بازی دومینو با برد و باخت و بدون آن چه حکمی دارد؟
2- اجرت گرفتن صاحب قهوه خانه از مشتریان برای بازی چه حکمی دارد؟
3- حکم مراجعه و استفاده از چنین قهوه خانه هایی که چنین بازیهایی را تبلیغ و ترویج میکنند چیست؟
4- تکلیف افراد با ایمان در صورت حرمت اینچنین بازی ها چه خواهد بود؟
5- در نهایت نصیحت و موعظه ای بفرمایید.
مجموعه ای از جوانان بخش جصان
بسمه تعالی
1- بازی هایی که در آن برد و باخت است از لحاظ شرعی ملحق به قمار می باشند هرچند به برنده بازی، جایزه و وجهی داده نشود به استناد حدیث امام کاظم ع: (النرد والشطرنج والأربعة عشر بمنزلة واحدة وكل وما قومر به فهو ميسر)[1] نرد و شطرنج و اربعه عشر همانند هم می باشند و شأنی واحد دارند؛ و هر چه که با آن برد و باخت کنند میسر(قمار) است. و آیات شریفه و احادیث حکم تحریم آن را بیان کرده اند؛ خداوند مفرماید:(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ * إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ)- ای کسانی که ایمان آورده اید شراب و قمار و بتها و ازلام (نوعی بخت آزمایی) پلید و ازعمل شیطان است از آنها دوری کنید تا رستگار شوید شیطان می خواهد بوسیله شراب و قمار در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند و شما را از یاد خدا و از نماز باز بدارد آیا (با این همه زیان و فساد و با این نهی اکید) خود داری خواهید کرد- (المائدة/90-91)
2- اجرت گرفتن، برای بازی های حرام، حرام می باشد و اینگونه اجرتی، سحت و آتشی در شکم خورنده آن می باشد.
3- نشستن در مجالس لهو حرام- هرچند که با آنها بازی نمی کند – حرام می باشد مگر اینکه برای نهی از منکر و مانع شدن از اینگونه بازیها باشد؛ روایات از نشستن در اینچنین مجالسی ما را منع کردند و آمده است که اگر عذابی فرود آید همه را در بر میگیرد در روایتی از امام صادق ع آمده: (من جلس على اللعب بها فقد تبوّأ مقعده من النّار و كان عيشه ذلك حسرة عليه يوم القيامة و إيّاك و مجالسة اللاهى المغرور بلعبها فإنّه من المجالس الّتى قد باء أهلها بسخط من اللَّه يتوقّعونه كلّ ساعة فيعمّك معهم.)
4- وظیفه مومنین امر به معروف و نهی از منکر و شناختن منکرات و تشخیص آنها و سپس سعی در از بین بردن آنها می باشد، و نباید سازش و همراهی در اینگونه موارد انجام شود البته باید با رفق و مدارا و رفتاری نیک و موعظه و دعوت به خدا به مقابله ی با آنها بر خاست، و از اهانت و تحقیر و سرزنش پرهیز شود زیرا اثر معکوس را در پی خواهد آورد و موجب عناد و دشمنی خواهد بود.
5- صاحب قهوه خانه ها را به تقوا سفارش می کنم و نباید کاسبی، آنها را به ارتکاب کارهای حرام سوق دهد زیرا خداوند روزی رسان بندگان و جبران کننده کاستی ها می باشد خداوند می فرماید: ( من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب)-هر کس تقوای اللهی پیشه کند خداوند راه نجاتی برای او فراهم میکند و او را از جایی که گمان ندارد روزی می دهد- طلاق 2-3، باید قهوه خانه ها را از زمینه های انجام گناه پاک کنند و آنچه که موجب رغبت مشتریان باشد را به کار گیرند؛ همانند گذاشتن تلوزیون و استفاده از شبکه های مفید؛ و نیز استفاده از کتاب و نشریات مفید.
و به جوانانی که وقت با ارزششان را با اینگونه بازیها هدر می دهند توصیه میکنم که با کارهای حرام موجبات گرفتار شدن در آتش جهنم را برای خودشان ایجاد نکنند و بجای این بازیها به کارهای مفید و با ارزش بپردازند، مانند فعالیتهای اجتماعی و خدمت رسانی، و یا به دید و بازدید رفتن، و یا نیازهای دیگران را برآورده کردن، و یا مشارکت در مجالس مفید و یا با به بحث گذاشتن مشکلات اجتماعی، قهوه خانه ها را به مراکزی که مشکلات در آنها مطرح و موجبات رد وبدل افکار می شود تبدیل کنند، و هیچ فعالیتی آنها را ازشرکت در نماز اول وقت و نمازهای جماعت در مساجد محروم نکند که در این صورت لذت و بهره ای را احساس میکنند که با آن بازیها هیچوقت به چنین احساس پاکی نمی رسند والله ولی التوفیق.
محمد یعقوبی
12 جمادی الثانی 1435
12 ـ 4 ـ 2014
-----------------------------
1- وسایل الشیعة کتاب التجارة ابواب ما یکتسب به باب 104 ح 1.
2- پیشین باب 103 ح 4.
