حضرت زهرا (س) وعده الهی در خلافت و تمکین مؤمنان را بشارت می دهد ^([1])

خداوند متعال می فرماید : {خداوند به كسانی كه از شما ايمان آورده‏ اند و اعمال صالح انجام داده‏ اند وعده می دهد كه آنها را قطعا خليفه روی زمين خواهد كرد، همانگونه كه پيشينيان را خلافت روی زمين بخشيد. و دين و آئينی را كه برای آنها پسنديده پا برجا و ريشه دار خواهد ساخت و خوف و ترس آنها را به امنيت و آرامش مبدل می كند، آنچنانكه تنها مرا می ‏پرستند و چيزی را برای من شريک نخواهند ساخت. و كسانی كه بعد از آن كافر شوند فاسقند} ^[2].

مؤمنان در زندگی خود با فشارهای زیادی از سوی مخالفان آنها در اندیشه و اعتقاد مواجه می شوند ، این فشارها ممکن است به صورت قتل ، تبعید ، زندانی کردن ، انجام کارهای تروریستی ، ایجاد مشکلات اجتماعی ، انحرافات اخلاقی و شبهات اعتقادی باشد و یا اینکه به صورت تحریم ، فشار اقتصادی و محروم ساختن انسان از یک زندگی آبرومندانه باشد .

مخالفان درانجام دشمنی های خود لحظه ای متوقف نمی شوند، به طوری که گاهی به صورت آشکار و خشن کارهای مختلف خود را انجام می دهند و گاهی به صورت نرم و نامحسوس ؛ تا اینکه در نهایت بتوانند بر مؤمنان تسلط پیدا کنند و آنها را از اعتقادات و ارزشهای اخلاق خود جدا کنند و اهداف اصلاح گرایانه آنها را از بین ببرند و هویت دینیشان را در قالب جهانی شدن که امروزه از آن سخن می گویند از آنها سلب کنند ، خداوند متعال می فرماید: {مشرکان پیوسته با شما می جنگند ، تا اگر بتوانند شما را از آیینتان برگردانند}^[3]، همچینن می فرماید: {هرگز یهود و نصاری از تو راضی نخواهند شد تا از آیین آنان پیروی کنی}^[4]، انگیزه آنها در انجام این کارها نشأت گرفته از خودپرستی ، تکبر ، حب دنیا ، هوسرانی و حسادت آنها نسبت به طهارت و پیراستگی مؤمنان از رذائل اخلاقی است ، خداوند متعال می فرماید: { بسياری از اهل كتاب از روی حسد كه در وجود آنها ريشه دوانده است دوست می داشتند شما را بعد از اسلام و ايمان به حال كفر باز گردانند، با اينكه حق برای آنها كاملا روشن شده است}^[5].

در این میان افراد احمق، منافق، جاهل، دنیاپرست و هواپرستی در داخل جامعه اسلامی وجود دارند که به این دشمنان بیگانه کمک می کنند.

در سایه این فشارها مؤمنان در حالتی از استرس، ترس و ناامیدی نسبت به موفقیت رسالت هدایتگرانه و اصلاحگرایانه اسلام به سر می برند ، ولی خداوند متعال با این وعده خود در آیه مذکور اعتماد به نفس و امید به آینده را در دلهای آنها زنده می کند تا بر ایمان خود ثابت قدم بمانند و وظیفه دینی خود را به خوبی ادا کنند ، بدون شک وعده الهی تخلف ناپذیر است {خدا وعده حق به شما می دهد و كيست كه در گفتار و وعده‏ هايش از خدا صادقتر باشد}^[6]، {وعده الهی هرگز تخلف نمی پذیرد}^[7]، {خداوند در وعده خود تخلف نمی ‏كند}^[8].

بله ممکن است زمان تحقق این وعده الهی هر چند در برخی از مراتب خود طولانی شود ؛ چرا که ایجاد یک جامعه صالح نیاز به تلاشهای فراوان و کار و تلاش مستمر همراه با صبر و بردباری و نیاز به تحقق شرایط مناسب است ، به همین جهت مؤمنان باید به صورت مستمر کارها و وظایف خود را انجام دهند و نباید برای رسیدن به نتیجه عجله ای داشته باشند و یا برای آن زمانی را تعیین کنند.

 آیه مذکور که شامل وعده الهی در تمکین و خلافت مؤمنان است در مدینه نازل شده است، لکن آیات پیش از آن نیز که در مکه نازل شده اند این وعده الهی را بیان کرده اند، مانند این آیه مبارکه : {اراده ما بر اين قرار گرفته است كه به مستضعفين نعمت بخشيم، و آنها را پيشوايان و وارثين روی زمين قرار دهيم} ^[9] ، و این در حالی است که تعداد مسلمانان در آن زمان بسیار اندک بود و قریش با قتل و آزار و اذیت، آنها را در محاصره همه جانبه قرار داده بود { و به خاطر بياوريد هنگامی كه شما گروهی كوچک و اندک و ضعيف در روی زمين بوديد آنچنان كه می ‏ترسيديد مردم شما را بربايند ولی او شما را پناه داد و ياری كرد و از روزيهای پاكيزه بهره مند ساخت تا شكر نعمتش را به جا آوريد}^[10] ، در این حال خداوند متعال به مؤمنان اموری که در آیه ذکر شده است را وعده می دهد:

1-                خلافت در زمین به این معنی که امکانات مادی و معنوی مورد نیاز برای آباد ساختن زمین و فراهم کردن یک زندگی شرافتمندانه برای تمام بشریت در اختیار مؤمنان قرار می گیرد.

2-                پا برجا ساختن دین مورد پسند خداوند یعنی اسلام و تبعیت از خداوند متعال: {و اسلام را به عنوان آئين جاودان شما پذيرفتم}^[11]، پا برجا ساختن دین با ثبات آن در دلهای مردم و حاکمیت آن بر نظام ها و قوانینی که بشر وضع می کند حاصل می شود .

3-                آزادی در ایمان به اعتقادات حقه و انجام عبادت خالصانه خداوند متعال و نفی هر گونه شریک برای خداوند خواه این شرکا بت های سنگی و انسانی باشند و یا خواه طاغوت، هواهای نفسانی و آداب و رسوم اجتماعی باشند، این آزادی همراه با احساس امنیت و از بین رفتن فشارهای مختلف و عدم تاثیرگذاری شبهات بدست می آید.

اینها صرفا تحقق وعده الهی در زندگی دنیوی است ولی خداوند متعال خبر از تحقق وعده های خود در آخرت را نیز می دهد : {آنها می گويند: حمد و ستايش مخصوص خداوندی است كه به وعده خويش درباره ما وفا كرد و زمين را ميراث ما قرار داد كه هر جا را بخواهيم منزلگاه خود قرار دهيم، چه خوب است پاداش عمل كنندگان}^[12].

وعده الهی در تحقق این امور صرفا با ادعای داشتن ایمان و انجام یک سری عبادات و مناسک ظاهری حاصل نمی شود ، بلکه باید به صورت یک حرکت فعال که نشأت گرفته از یک روش زندگی متکامل است صورت بگیرد ، روشی که در آن دین حق به عنوان تنها مرجع در تمام شؤون زندگی و در همه جنبه های انسانی حتی در احساسات و عواطف قرار گیرد ، و خداوند متعال را در برابر چشمان خود قرار دهد و تنها هدف او کسب رضایت پروردگار و دوری از معصیت او باشد، به همین جهت در آیه مبارکه ( منکم: بعضی) ذکر شده و نه (کلکم: همه) یعنی این وعده ها فقط شامل بعضی از شما که دارای این صفات هستند می شود .

اما کسی که به اسلام و یا حتی به مذهب اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم) منسوب باشد و برحسب ظاهر نماز بخواند و در مراسمات دینی نیز شرکت کند، ولی به مردم ظلم می کند و حقوق آنان را ضایع می کند و امر به معروف و نهی از منکر را انجام نمی دهد و احکام دینی را در زندگی خود جاری نمی سازد ، مشمول این وعده الهی نخواهد بود ؛ زیرا مخاطب این وعده کسانی هستند که به خدا ایمان آورده و عمل صالح انجام می دهد و در اقامه احکام الهی پایداری می کنند {اعراب بادیه نشین گفتند ايمان آورده‏ايم بگو شما ایمان نیاورده اید ولی بگویید اسلام آورده ایم، تا زمانی که ایمان وارد قلبهای شما شود}^[13].

روایت است که روزی رسول خدا (ص) در کنار اصحاب خود نشسته بود و به یکی از یاران ایشان خبر رسید که فرزندی برای او متولد شده است ، رنگ چهره او پس از شنیدن این خبر تغییر کرد ، پیامبر (ص) از او پرسید چه شده است، آن مرد گفت: هنگامی که از خانه خارج شدم زایمان زنم نزدیک شده بود و الآن به من خبر دادند که صاحب دختری شده ام، پیامبر (ص) از او پرسید: چند سال از مسلمان شدنت می گذرد؟ آن مرد گفت: هفده سال، پیامبر (ص) فرمود: در تمام این مدت هنوز ایمان وارد قلبت نشده است )^[14]. این مرد با وجود اینکه مدت زیادی است که مسلمان شده و سختی ها و مشقت های فراوانی را در صدر اسلام تحمل کرده بود، ولی این احساسات قلبی حقیقت ایمان را از او گرفته بودند هر چند که بر حسب ظاهر مؤمن به شمار می رفت.

ای عزیزان:

دستیابی به خلافت و تمکن در زمین نیاز نیست که حتما با رسیدن به قدرت و سلطه همراه باشد^[15]، هر چند که سلطه و قدرت می تواند یکی از عناصر کمک کننده در دستیابی به اهداف عالیه باشد، یعنی وسیله ای برای تحقق اهداف باشند و نه غایت نهائی، که این خود از مصادیق آماده سازی در این آیه مبارکه است {در برابر دشمنان آنچه توانائی داريد از نيرو آماده سازيد}^[16].

تحقق وعده الهی زمانی حاصل می شود که نتایج ذکر شده در آیه مبارکه محقق شوند، حضرت فاطمه زهرا (س) و ائمه معصومین (علیهم السلام) با وجود اینکه در مظلومیت بسر می بردند ولی بدون شک مخاطب وعده الهی بودند ، و پیامبر (ص) نیز به این حقیقت با صراحت اشاره فرمودند هنگامی که قبل از رحلت اهل بیت خود را جمع نمود و به ایشان فرمود : (شما پس از من مستضعف خواهید بود) یعنی وعده الهی در خلافت و متمکن ساختن مستضعفین شامل حال شما می شود هر چند که این مهم بدست فرزند آنها مهدی موعود (عجل الله فرجه الشریف) صورت گیرد ، حضرت امیر المؤمنین (ع) می فرماید : ( خداوند متعال به ما وعده داده و می فرماید {خداوند به كسانی كه از شما ايمان آورده‏ اند و اعمال صالح انجام داده‏ اند وعده می ‏دهد كه آنها را قطعا خليفه روی زمين خواهد كرد، همانگونه كه پيشينيان را خلافت روی زمين بخشيد}^[17])^[18].

حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا (س) با وجود اینکه بر حسب ظاهر مستضعف بود و حقوق او ضایع شده بود و دستان همسرش را بسته بودند و بدون هیچ یار و یاوری در برابر دشمنی کاملا مسلح همراه با یارانی که از انجام هیچ کاری دریغ نمی کردند قرار گرفته بود، ولی با اطمینان کامل نسبت به وعده الهی و با شجاعت و اعتماد به نفس خطاب به آنها می فرماید: (بشارتتان باد به شمشیرهای کشیده و بُرّا و ضایع شدن حقوق وغنایم و از هم گسیختگی جمعتان، وای به حالتان کارتان به کجا خواهد انجامید در حالی که حقایق امور بر شما مخفی گردیده است {آیا شما را به کاری وادارم که از آن کراهت دارید؟}^[19])^[20]. 

این سخنان لحن یک اسیر مستضعف نیست بلکه زبان کسی است که به نصرت الهی اطمینان کامل دارد و شکست دشمنان خویش را با عین الیقین مشاهده می کند ، و آنها را از فرجام بدشان بر حذر می دارد.

دختر ایشان عقیله بنی هاشم حضرت زینب (س) نیز این اطمینان نسبت به وعده الهی را از مادر خویش به ارث برده است و خطاب به یزید مستکبر و مغرور از پیروزی ظاهری بدست آمده ، فرمود: (هر کید و مکر و هر سعی و تلاش که داری به کار بند، به خدا سوگند که هرگز نمی‌توانی یاد و نام ما را محو و وحی ما را بمیرانی، و نمی توانی پایان ما را ببینی، این عار و ننگ از تو زدوده نگردد. آیا جز این است که رأی تو سست است و باطل، و روزگارت محدود و اندک، و جمعیت تو پراکنده گردد، آری، آن روز که ندا رسد: لعنت خدا بر ظالمان باد^[21])^[22] .

ای برادران و خواهران:

ما امروزه نشانه هایی از تحقق وعده الهی در غلبه یافتن دین مورد پسند خدا بر همه نظام های وضعی و متمکن شدن مؤمنان صالح در آباد ساختن زمین در جهت منافع بشریت و هموار شدن مسیر هدایت و رستگاری آن می بینیم ، از جمله این نشانه ها:

1-                رسیدن صدای اهل بیت (ع) به همه جوامع و آشنایی آنها با ارزشهای والای انسانی، که مقبولیت گسترده ای را از سوی مردم  بدست آورده و روز به روز به تعداد افرادی که به این مکتب گرایش پبدا کردند افزوده می شود.

2-                افزایش میزان شجاعت و از خود گذشتگی در راه خدا و دفاع از مقدسات و حاصل شدن قدرت اقدام و احساس مسئولیت در میان مستضعفان، که این مهم درعملیات مبارزه با تروریستها و خصوصا در جنگهای اخیر موصل که توسط  نیروهای مسلح ما و قهرمانان حشد الشعبی انجام می شود به خوبی قابل مشاهده است ، جنگی که به گفته قویترین کشور جهان برای هر ارتشی در جهان بسیار سخت و دشوار است ، با این وجود در این جنگ علاوه بر رشادتهای مختلف شاهد ارزشهای والای انسانی و از خودگذشتگی برای انسان بدون در نظر گرفتن دین و قومیت آن بودیم.

3-                افزایش آگاهی و بیداری امت و شناخت چالشهای پیش رو و نیازمندیهای آن که هر چند در ابتدای راه است ولی ما را نسبت به آینده امیدوار می کند.

4-                ظاهر شدن نشانه های ضعف و از هم گسیختگی در کشورهای مستکبر و افزایش مشکلاتی که توانایی حل آنها را ندارند و برای رهایی از آنها سعی در صادر کردن آنها به کشورهای دیگر دارند.

ای مؤمنان:

برای نقش آفرینی در تحقق این وعده الهی و کامل شدن آن با ظهور منجی عالم بشریت حضرت بقیه الله الاعظم (ارواحنا له الفداء) باید تمام تلاش خود را در استمرار و تقویت این نشانه ها انجام دهیم ، در آیه مبارکه دیگری صفات کسانی که در زمین متمکن می شوند بیان شده است ، خداوند متعال می فرماید: { ياران خدا كسانی هستند كه هر گاه در زمين به آنها قدرت بخشيديم نماز را بر پا می ‏دارند و زكات را ادا می ‏كنند و امر به معروف و نهی از منكر می ‏نمايند و پايان همه كارها از آن خدا است}^[23].

همچنین باید از انجام هر کاری که مانع پیشرفت این حرکت مبارک می شود ، پرهیز کنیم ، کارهایی مانند انجام گناه، از هم جدا شدن صفوف، مشغول شدن به کارهای باطل و پیروی از هواهای نفسانی ، علاوه بر این باید آگاهی لازم را نسبت توطئه های دشمنان داشته باشیم ، توطئه هایی که هر چند فراوان و خطرناک هستند ولی برچشمان رهبران آگاه و اهل بصیرت پوشیده نیست، این توطئه ها از نشر مظاهر فسق و فجور و از بین بردن هویت اعتقادی و اخلاقی مسلمانان شروع می شود ، و به تغییر ارزشها و افکار منتهی می شود ، تا جایی که یک مسلمان از اعلام هویت دینی خود و دعوت به آن خجالت می کشد و در جریان انحرافی مقابل ذوب می شود ^[24].

این همان چیزی است که پیامبر اکرم (ص) در حدیث مشهور خود امت اسلامی را از آن بر حذر می دارد: (شما چه خواهيد كرد اگر زنهاى شما فاسد و جوانهايتان فاسق شوند و امر به معروف و نهى از منكر را ترک کنند؟ از ايشان پرسيده شد: اى رسول خدا(ص) آيا چنين مى شود؟ حضرت فرمود: آری و بدتر از اين هم مى شود، چه خواهيد كرد هنگامى كه امر به منكرو نهى از معروف شود؟ سؤال شد: اى رسول خدا (ص) آيا چنين مى شود؟ فرمود: آری و بدتر از اين هم مى شود، بر شما چه خواهد گذشت زمانى كه معروف را منكر و منكر را معروف ببينيد؟)^[25].

این چالشهای بزرگ وظیفه ما را سنگین تر می کنند، لذا باید مؤمنان از این وعده الهی مدد بگیرند و همت و عزم و اراده خود را در انجام رسالت خویش تقویت نمایند { ای كسانی كه ايمان آورده‏ ايد! اگر خدا را ياری كنيد شما را ياری می ‏كند و گامهايتان را استوار می ‏دارد}^[26]، {آنها آن روز را دور می بینند * و ما آن را نزدیک می بینیم}^[27].