خداوند به خاطر غضب فاطمه غضبناک می شود

| |زمان مطالعات : 264
  • Post on Facebook
  • Share on WhatsApp
  • Share on Telegram
  • Twitter
  • Tumblr
  • Share on Pinterest
  • Share on Instagram
  • pdf
  • نسخه چاپي
  • save

خداوند به خاطر غضب فاطمه غضبناک می شود([1])

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله وحده، والحمد حقه كما يستحقه حمداً كثيراً، وأفضل الصلاة والسلام وأتمهما وأحسنهما وأزكاهما وأنماهما وأطيبهما وأطهرهما على سادة الخلق أجمعين: أبي القاسم محمد وعلي وفاطمة والحسن والحسين والتسعة المعصومين أجمعين.

سلام و رحمت خدا بر شما ای عزادران حضرت زهرا (س)

ائمه معصوم (سلام الله علیهم) فریضه امر به معروف و نهی از منکر را با بزرگترین توصیفها برای ما بیان کرده اند و آن را در جایگاه بسیار والایی قرار داده اند و آثار و برکات فراوانی را برای آن برشمرده اند،  از حضرت امام باقر (ع) روایت است که می فرماید : ( امر به معروف و نهی از منکر  راه و روش پیامبران و شیوه صالحان است و فریضه بزرگی است که دیگر فرائض با آن اقامه می شوند ، راهها امن می گردد و در آمدها حلال می شود و حقوق پایمال شده به صاحبانش بازمی گردد ، زمین آباد می شود و حق از دشمنان گرفته می شود و کارها سامان می پذیرد ) ([2]).

حضرت امام محمد باقر (ع) می فرماید : ( امر به معروف و نهی از منکر دو مخلوق خدا هستند ، هر کس آنها را یاری کند خداوند به او عزت می بخشد و هر کس آنها را خوار کند خداوند او را ذلیل خواهد کرد) ([3]).

با وجود آثار ارزشمندی که انجام این فریضه برای امت به ارمغان می آورد ، ولی اگر امتی امر به معروف و نهی از منکر را ترک کند ، عواقب خطرناکی گریبانگیر آن خواهد شد ، از رسول خدا (ص) روایت است که می فرماید : ( تا زمانی که امت من امر به معروف و نهی از منکر انجام دهد و بر انجام کار خیر و رعایت تقوی به یکدیگر کمک کنند در خیر بسر خواهند برد ، اما در صورتی که این کارها را انجام ندهند خیر و برکات از آنها گرفته خواهد شد ، و یکی از آنها بر دیگری تسلط پیدا می کند که هیچ یاوری در آسمان و یا زمین نخواهند داشت) ([4]).

از حضرت امام رضا (ع) نقل است که می فرماید : ( باید امر به معروف و نهی از منکر کنید و گر نه اشرار بر شما مسلط می شوند و آن وقت دعای نیکان (برای رفع بدی) مستجاب نخواهد شد ) ([5]).

از حضرت امام صادق (ع) نقل است که می فرمایند: (امتی که حقوق زیردستان را از زورمندان نگیرد هیچ گاه پاک و منزه نخواهد شد) ([6]). 

حضرت امیرالمؤمنین (ع) در یکی از خطبه خود پس از حمد و ستایش خداوند متعال می فرماید :  ( اما بعد واقعیت آن است که پیشینیان شما زمانی هلاک شدند که معصیتها را انجام دادند ، و ربانیان و احبار آنان را از معصیت بازنداشتند ، و در پی این جریانها کیفرها و عذابهای الهی بر آنها فرود آمد پس امر به معروف و نهی از منکر کنید ، بدانید که امر به معروف و نهی از منکر نه مرگی را نزدیک می گرداند و نه رزق و روزی را می کاهد) ([7]).

تمام این موارد را می توان در آیات بسیاری از قرآن کریم یافت ، خداوند متعال می فرماید : { بايد از ميان شما جمعي دعوت به نيكي، و امر به معروف و نهي از منكر كنند! و آنها همان رستگارانند}[8]، همچنین خداوند عزوجل می فرماید: { شما بهترين امتي بوديد كه به سود انسانها آفريده شديد (چه اينكه) امر به معروف مي‏كنيد و نهي از منكر، و به خدا ايمان داريد، و اگر اهل كتاب (به چنين برنامه و آئين درخشاني) ايمان آورند به سود آنها است (ولي تنها) عده كمي از آنها با ايمانند و اكثر آنها فاسق (و خارج از اطاعت پروردگار) مي‏باشند }[9]، و نیز می فرماید: {بسياری از آنها را می بینی كه در گناه و تعدی و خوردن مال حرام بر يكديگر سبقت می جويند، چه زشت است كاری كه انجام می‏دهند * چرا دانشمندان نصاری و علمای يهود آنها را از سخنان گناه آميز و خوردن مال حرام نهی نمی‏كنند! چه زشت است عملی كه انجام می‏دهند}[10].

 

ای عزیزان من :

این فریضه مبارک و بزرگ زمانی عملی می شود که دو ویژگی در انسان وجود داشته باشند ، این دو ویژگی عبارتند از : ناراحتی از اینکه معصیت خداوند انجام می شود و خشنودی از انجام دستورات الهی ، حضرت امام صادق (ع) می فرماید : ( هرگاه کسی منکر را مشاهده کند و آن را انکار ننماید در حالی که قدرت بر انکار دارد در حقیقت دوست دارد که معصیت خدا انجام شود و کسی که دوست داشته باشد که معصیت خدا انجام شود آشکارا به دشمنی خدا برخواسته است ، سپس فرمود: {پس ريشه آن گروهى كه ستم كردند بركنده شد و ستايش براى خداوند پروردگار جهانيان است}[11])([12]).

از حضرت اباعبدالله الحسین (ع) روایت است که می فرماید : ( جایز نیست برای یک چشم مؤمن که معصیت خدا را می بیند ، روی گرداند مگر اینکه آن را تغییر دهد ) ([13]).

حضرت امام باقر (ع) می فرماید : ( خداوند متعال به شعیب پیامبر وحی فرمود که من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم کرد ، چهل هزار نفر بدکار را و شصت هزار نفر از نیکانش را ، شعیب عرض کرد پروردگارا بدکاران سزاوارند اما نیکان چرا ؟ خداوند متعال به او وحی فرمود که آنان با گناهکاران راه آمده اند و به خاطر خشم من به خشم نیامدند) ([14]).

حضرت امام صادق (ع) می فرماید : ( خداوند متعال دو ملک را به سوی شهری فرستاد تا آن شهر را بر سر ساکنانش ویران کنند ، هنگامی که به شهر رسیدند مردی را یافتند که به درگاه خدا دعا می کرد و اشک می ریخت ، سپس یکی از ملائکه به سوی خداوند بازگشت، و گفت : پروردگارا من به شهر رسیدم و مردی را یافتم که به درگاه تو دعا می کرد و اشک می ریخت ، خداوند فرمود : برو و به آنچه که به تو دستور داده ام عمل کن ، زیرا آن مرد هیچ گاه چهره اش برای من خشمگین نشده است ) ([15]).

 هنگامی که منکر از سوی کسی که خود را با لباس اسلام پوشانده و به ظاهر دین مزین کرده مشروعیت پیدا کند در اینصورت این منکر بسیار زشت تر از دیگر منکرات خواهد بود وخشم برای تغییر آن باید شدیدتر باشد ؛ زیرا حق و باطل در هم آمیخته می شوند و فتنه ها و شبهات در میان امت منتشر خواهند شد و معروف تبدیل به منکر می شود و منکر تبدیل به معروف خواهد شد ، این علمای به ظاهر متدین احکام دینی را تحریف می کنند و آنها را برای رسیدن منافع و اهداف خود از محتوای اصلی خالی می کنند ، و اسلام ناب و اصیل به حاشیه کشانده می شود و شبهات زیادی در رابطه با آن ایجاد می شود .

از حضرت امام رضا (ع) روایت است که می فرماید : ( همانا از کسانی که مدعی مودت ما اهل بیت هستند کسی هست که در فتنه گری برای شیعیان ما از دجال شدیدتر است ، پرسیدم برای چه؟ حضرت فرمود: به خاطر دوستی با دشمنان ما و دشمنی با دوستان ما ، و هنگامی که چنین شد حق و باطل در هم آمیخته می شوند و مؤمن از منافق شناخته نمی شود ) ([16]).

در آخر الزمان گروهی هستند که در میان آنان دسته ای ریاکار رهبر و متبوع قرار میگیرند پس تظاهر به قرائت قرآن وادعیه و انجام عبادات می نمایند ولی سبک مغز و نادانند و امر به معروف و نهی از منکر را لازم نمی دانند مگر در موردی که از زیان در ایمن باشند و همیشه در ترک این وظیفه سازنده برای خود عذر تراشی می کنند و در ترک آن تظاهر به رخصت داشتن  می نمایند ، همواره به دنبال خطای علما و فساد در اعمال آنها هستند ، نماز و روزه را تا زمانی که هزینه ای مالی و یا جانی برای آنها نداشته باشند بجا می آورند ، و اگر به جا آوردن نماز ضرری برای آنها داشته باشد آن را ترک می کنند آنچنان که برترین و شریفترین فرائض را ترک کردند )([17]).

رسول خدا (ص) می فرماید : ( شما چه خواهید کرد اگر زنهای شما فاسد شوند و جوانهایتان فاسق شوند و امر به معروف و نهی از منکر نکنند؟ از ایشان پرسیده شد ای رسول خدا (ص) آیا چنین می شود؟ فرمود : بلی و بدتر از این هم می شود ، چه خواهید کرد هنگامی که امر به منکر ونهی از معروف شود ؟ از ایشان پرسیده شد ؟ ای رسول خدا آیا چنین می شود ؟ فرمود: بلی و بدتر از این نیز می شود ، بر شما چه خواهد گذشت زمانی که معروف را منکر و منکر را معروف ببینید ؟)([18]).

از پیامبر (ص) نقل است که می فرماید : ( در روز قیامت گروهی را برای محاسبه می آورند که اعمال نیک آنان مانند کوه هایی بر روی هم انباشته شده است ، اما فرمان می رسد که به آتش برده شوند ، اصحاب گفتند : ای رسول خدا (ص) آیا اینان نماز می خواندند؟ حضرت فرمود : بلی نماز می خواندند و روزه می گرفتند و قسمتی از شب را در عبادت به سر می بردند ، اما همین که چیزی از دنیا به آنها عرضه می شد پرش و جهش می کردند تا خود را به آن برسانند) ([19]).

وجوب این فریضه زمانی شدیدتر خواهد شد که انجام آن باعث هدایت مردم به بزرگترین مسئله در اسلام یعنی امامت امت و خلافت رسول خدا (ص) باشد که خداوند متعال با شدیدترین لهجه به پیامبر خود دستور می دهد که آن را به مردم ابلاغ کند : {اى پيامبر آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده ابلاغ كن و اگر نكنى پيامش را نرسانده‏ اى و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى دارد آرى خدا گروه كافران را هدايت نمى ‏كند}[20]؛ علت تأکید بر این مسأله این است که هدایت مردم به سمت قله کمال و سعادت و حفظ آنها از انحراف وابسته به آن است ، خداوند متعال اهمیت بسیار زیادی برای این مسأله قائل است به طوری که اگر کسی در جایی بنشیند که در آن نسبت به ائمه اسلام بدگویی می شود او را عذاب خواهد کرد ، حضرت امام محمد باقر (ع) می فرماید : ( هر کس در مجلسی بنشیند که در آن مجلس به یکی از امامان حق دشنام داده شود و این شخص بتواند دفاع کند و نکند خدای عزوجل در دنیا جامه خواری بر او بپوشاند و در آخرت او را عذاب کند و نعمت و معرفت ما را که به او داده از او بگیرد) ([21]).

حضرت امام صادق (ع) نیز در مورد اینگونه مجالس می فرماید : ( پس هر کس از مؤمنین که گرفتار آنها شود ، چون در این مطالب وارد شدند باید برخیزد و شریک و هم نشین شیطان نشود ، زیرا در برابر غضب خدای عزوجل چیزی یارای مقاومت ندارد و لعنت خدا را چیزی بازنگرداند ، سپس آن حضرت (ع) فرمود: و اگر نتواند باید آن را در دل خود انکار کند و برخیزد هرچند بقدر دوشیدن گوسفند و یا شتری باشد )([22]).

آن حضرت همچنین می فرماید : ( پس هر گاه دیدی که درباره امامی از امامان بد گویند برخیز ، زیرا غضب خداوند در چنین وقتی بر ایشان نازل گردد) ([23]).

ای محبان حضرت زهرا (س) که برای یاری ایشان در کنار هم جمع شده اید :

حضرت زهرا برای مقابله با همه این فتنه ها و انحرافات ، و برای انجام این واجب بزرگ و احیای این فریضه مبارک و برای یاری امام بر حقش امیرالمؤمنین (ع) از منزل خارج شد ( همراه با گروهی از زنان خویشاوند خود که در راه رفتن پا روی پایین لباسش می گذاشتند ، و راه رفتن ایشان همانند راه رفتن رسول خدا (ص) بود تا اینکه جمع مهاجرین و انصار در مسجد پدر خویش وارد شد )([24]) ، خروج ایشان برای مطالبه درختهای فدک نبود ؛ زیرا در زمان رسول خدا (ص) به مدت سه سال فدک در اختیار ایشان بود و هیچ گاه از کسی نشنیده ایم که آن حضرت از امور دنیایی بهره ای برده اند ، بلکه حضرت امیرالمؤمنین (ع) در وصف ایشان می فرماید : ( حضرت فاطمه زهرا (س) آنقدر با مشک آب کشید که اثر آن در سینه اش آشکار شد و چندان با دست خود آسیاب کرد که دستهایش پینه زد و آنقدر خانه را جاروب کرد که لباسهایش خاک آلود گردید و چندان آتش در زیر دیگ روشن کرد که لباسهایش سیاه و دود آلود شد و از این کارها رنج و سختی زیادی به او رسید ) ([25]).

او همان کسی است که به همراه همسر و دو فرزند خود (امام حسن و امام حسین ) (صلوات الله علیهم اجمعین ) یک شخص فقیر ، یتیم و اسیری را اطعام کردند و به مدت سه روز گرسنه ماندند تا اینکه در حق ایشان سوره (هل أتی ) نازل شد .

 او همان کسی است که وقتی احساس کرد رسول خدا (ص) از کار او در ساختن زیورآلاتی از نقره و پرده ای برای منزل که به مناسب بازگشت پدر و همسر خویش انجام داده بود ، راضی نیست ، بلافاصله همه آنها را به فقرا بخشید ، که رسول خدا (ص) در مورد ایشان فرمود: ( آری چنین کرد ، و سه بار فرمود پدرش فدایش شود ، دنیا برای محمد و آل محمد نیست ، اگر دنیا نزد خدا به اندازه بال پشه ای ارزش داشت شربتی از آب آن به کافری نمی داد) ([26]).

آیا حضرت زهرا (س) برای غصب فدک از ایشان و از همسر خویش امیرالمؤمنین (ع) ناراحت شد ، در حالی که حضرت علی (ع) می فرماید : ( آری از آنچه که آسمان بر آن سایه انداخته بود فقط فدک در دست ما قرار داشت ، که گروهی از اینکه در دست ما باشد بر آن بخل ورزیدند و ما هم به سخاوت از آن دست برداشتیم ، و خداوند نیکوترین حاکم است ، مرا با فدک و غیر فدک چکار ؟ که در فردا جای شخص در گور است ، که آثار آدمی در تاریکی آن از بین می رود و اخبارش پنهان می گردد ، گودالی که اگر به وسعت آن بیافزایند و دستهای گورکن به وسیع کردن آن اقدام نماید ، باز هم سنگ وکلوخ زمین آن را به هم فشارد ، و خاک روی هم انباشته رخنه هایش را ببندند ) ([27]).

آن حضرت (س) در آن موضع تاریخی قرار گرفت تا حق را به جایگاه خود بازگرداند ، و مسیر حرکت امت را تصحیح کند ، و تمام غضب ایشان برای خداوند متعال بود آنچنان که تمام رضای ایشان نیز برای خداوند بود ، به همین جهت کاملا طبیعی بود که رسول خدا (ص) مدال افتخاری را بر گردن ایشان بیاویزد که تا روز قیامت الگویی برای همه نسلها باشد ، حضرت فرمود : ( خداوند برای غضب فاطمه غضبناک می شود و برای رضای او راضی می شود ) ([28]) ؛ چرا که آن حضرت (س) جز برای خدا ناراحت نمی شد و جز برای خشنودی خداوند متعال  خشنود نمی شد . و تمام تلاش و محور سخنان ایشان رساندن این پیام و ادای وظیفه خود در قبال هدایت امت بود که همان رسالت همه انبیای الهی است {من قصدى جز اصلاح [جامعه] تا آنجا كه بتوانم ندارم}[29].

هنگامی که زنان مهاجر و انصار به دیدار حضرت زهرا (س) آمدند و حال ایشان را جویا شدند ، آثار غم و اندوه بر سخنان ایشان واضح بود ، و هنگامی که از ایشان پرسیدند : ( ای دختر رسول خدا (ص) حالت چگونه است ؟ ) آنگونه که متعارف بود حال خود را برای آنها بازگو نکرد بلکه هدف والای خود را برای آنها بیان کرد ، و پس از حمد و ستایش خداوند متعال و درود بر رسول خدا (ص) فرمود : ( شگفتا از آنان چگونه خلافت را از سنگ پایه های رسالت و پایه های نبوت و جایگاه وحی و آنکه در امر دین و دنیای آنها آگاه بود ، دور ساختند ، آری براستی این زیانی فراوان و آشکار است ، از ابوالحسن (ع) چه چیزی را نپسندیدند ؟ به خدا سوگند آنان بی پروایی شمشیر ابوالحسن ، استواری گامها ، سختی کارزار و خشم خدایی او را خوش نداشتند) ([30]).

بر همین اساس حضرت صدیقه طاهر (س) درد بزرگی که ملتها به مبتلا هستند و علت همه مشکلات و درماندگی آنها است را تشخیص داد ، که آن انتخاب نادرست حاکمان و رهبران خود و دوری از رهبران صالح بود ، حضرت (س) فرمود : ( به خدا قسم پر را با دم عوض کردند ، بدا به حال آنان آیا نمی دانند کسی که به سوی حق هدایت می کند سزاوارتر است که پیروی شود تا آنکس که هدایت نشده است ، پس چه شده است شما را چگونه حکم می کنید ) ، آنها به جای اینکه به سمت قله کمال پرواز کنند ، به سمت پرتگاه سقوط کردند .

این انحراف خطرناک در تفکر که ناشی از حب دنیا و پیروی از شهوات و جهل و تعصب است که ملتهای مختلف در طول تاریخ به آن مبتلا شده اند ، و در طی آن حضرت علی (ع) را با معاویه ، و حسین (ع) را با یزید ، و ائمه معصومین (علیهم السلام ) و علمای صالح را با مستکبران و ستمگران عوض کردند ، خداوند متعال در تعبیر از آن می فرماید : {وای بر حال این بندگان که هیچ پیامبری برای هدایت آنها نیامد جز آنکه او را به تمسخر گرفتند}[31].

فریاد حضرت زهرا (س) نمودی از آن حسرت و مظهری از آن غضب الهی بود .

هیچ کس غیر از حضرت زهرا (س) به دلیل طهارت ، شجاعت و منزلت والای او نزد رسول خدا (ص) ، نمی توانست این فریاد جان کاه را در اعماق تاریخ بزند ، اگر حضرت امیرالمؤمنین (ع) این کار را انجام می داد ، خواهند گفت که او طمع در خلافت دارد و به دنبال رسیدن به پست و مقام است و یا اینکه همانطور که گفتند : نان را به تنور خود می کشاند .

 هنگامی که حضرت امام حسین (ع) برای ادای این وظیفه قیام کرد ، گفتند که او با شمشیر جدش کشته شد . اما در مورد حضرت زهرا (س) هیچ کس نتوانست حتی با یک کلمه به ایشان چیزی بگوید ، و تنها کاری که توانستند انجام دهند این بود که برخی از ظلم هایی را که بر ایشان جاری شد را انکار کردند . به همین جهت زنده کردن مواضع و مظلومیتهای حضرت زهرا (س) یکی از بزرگترین وسایل نشر مکتب اهل بیت (ع) و اقناع مردم نسبت به حق امامت و رهبری ایشان است .

ای شیفتگان شفاعت حضرت زهرا (س) :

در زندگی با برکت آن حضرت درسهای فراوانی برای بشریت وجود دارد که بایستی از آنها الگو گرفت ، درس مهمی که ما باید از ایشان بگیریم : خشم برای خداوند متعال هنگامی که معصیتی را مشاهده می کنیم و انکار منکر و تلاش برای تغییر فساد جاری در همه سطوح و ایستادن در برابر ظلم و انحراف است ، تا شاید خداوند متعال شفاعت حضرت زهرا (س) را شامل حال ما بکند ؛ چرا که رسیدن به این مهم با راحت طلبی و فرار از مسئولیت حاصل نمی شود ، در روایت معتبری از حضرت امام صادق (ع) و ایشان از پدران خود و از رسول خدا (ص) نقل است که می فرماید : ( خداوند عزوجل بر مؤمن ناتوانی که دین ندارد خشم می کند ، عرض شد : مؤمنی که دین ندارد چگونه مؤمن خواهد بود ، حضرت فرمود : کسی که نهی از منکر نکند) ([32]).

همچنین از امیرالمؤمنین (ع) نقل است که می فرماید : ( کسی که منکری را در قلب و زبان و دست خود انکار نکند ، مرده ای در میان زندگان خواهد بود ) ([33]).

از حضرت امام حسین (ع) روایت است که می فرماید : ( جایز نیست برای چشم مؤمنی که معصیت خدا را می بیند روی برگرداند مگر اینکه آن را تغییر دهد ) ([34]).

پس حضرت زهرا (س) را الگوی خود قرار دهید و با احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و تلاش برای اصلاح مردم و هدایت آنها و اعلای کلمه الله قلب آن حضرت را از خود شادمان کنید ، و سعی کنید عملتان در این راه تنها برای رضای خداوند متعال باشد و توصیه های مرجعیت عالیقدر را مورد توجه قرار دهید ، همانطور که ائمه (سلام الله علیهم ) شما را به آن توصیه کرده اند : (بی آنکه در این فعالیت برای خود طلب قدرت و شوکت کنید ، و یا بخواهید از این راه اموالی را بدست آورید و یا بخواهید بر آنها نسبت به خواسته های نفسانی خود پیروز شوید) ([35])  ، خداوند متعال تا زمانی که در مسیر طاعت و یاری دین او اولیائش حرکت کنید به شما وعده پیروزی داده است ، خداوند متعال می فرماید :{ اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد اگر خدا را يارى كنيد ياريتان مى ‏كند و گامهايتان را استوار مى دارد}[36].

اگر کسی در این مسیر کوتاهی کند و یا بدنبال راحتی و دنیای خود باشد ، خداوند متعال این کرامت را از او سلب خواهد کرد : {اگر روى برتابيد [خدا] جاى شما را به مردمى غير از شما خواهد داد كه مانند شما نخواهند بود}[37] ، {اگر [به راستى] اراده بيرون رفتن داشتند قطعا براى آن ساز و برگى تدارك مى‏ ديدند ولى خداوند راه‏ افتادن آنان را خوش نداشت پس ايشان را منصرف گردانيد و [به آنان] گفته شد با ماندگان بمانيد}[38].

والحمد لله رب العالمين وصلى الله على سيدنا أبي القاسم محمد وعترته الطيبين الطاهرين.



1- سخنرانی حضرت آیت الله یبعقوی (دامت برکاته) در تجمع هزاران نقری عزاداران در میدان ثوره العشرین در نجف اشرف قبل از آغاز تشیع نمادین پیکر حضرت زهرا (س) در سالروز شهادت ایشان در تاریخ سوم جمادی الثانی 1430 مصادف با 28 / 5 / 2009 .

2-  وسائل الشيعه، کتاب أمر به معروف و نهی از منكر، بخش أمر و نهی ، فصل 1، ح6.

3-  وسائل الشيعه، كتاب أمر به معروف ونهی از منكر، بخش امر و نهی، فصل1، ح 20.

4-  وسائل الشيعه، كتاب أمر به معروف ونهی از منكر، بخش امر و نهی، فصل 1، ح18.

5-  وسائل الشيعه، كتاب أمر به معروف ونهی از منكر، بخش امر و نهی، فصل 1، ح18.

6-  وسائل الشيعه، كتاب أمر به معروف ونهی از منكر، بخش امر و نهی، فصل 1، ح 4.

7- منبع قبلی، فصل1، ح9و7.

[8] - وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آل عمران:104).

[9] - كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ (آل عمران:110).

[10] - وَتَرَى كَثِيراً مِنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ، لَوْلا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالأَحْبَارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ (مائده:62-63).

[11] - فَقُطِعَ دَابِرُ القَومِ الذِينَ ظَلَمُوا وَالحَمدُ للهِ رَبِّ العَالَمِينَ (انعام: 45).

12-  منبع قبلی، فصل1، ح25.

13- منبع قبلی، فصل 8، ح1.

14- منبع قبلی، فصل6، ح2.

15-  منبع قبلی، فصل17، ح9.

16-  فروع كافی: كتاب جهاد، بخش امر به معروف و نهی از منکر، ح1.

17 -  وسائل الشيعه: كتاب امر به معروف و نهی از منکر، بخش امر و نهی، فصل1، ح12.

18 -  بحار الأنوار: 74/186.

19 -  وسائل الشيعه: كتاب امر به معروف و نهی از منکر، بخش امر و نهی، فصل 38، ح10.

[20] - يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ (مائده:67).

21-  وسائل الشيعه: كتاب امر به معروف و نهی از منکر، بخش امر و نهی، فصل 38، ح12.

22-  وسائل الشيعه: كتاب امر به معروف و نهی از منکر، بخش امر و نهی، فصل 38، ح13.

23 -  احتجاج طبرسي:1/132.

24-  علل الشرائع شیخ صدوق : 2/366.

25-  بحار الأنوار: 43، 20 به نقل از امالی صدوق.

26-  نهج البلاغه، نامه حضرت (ع) به عثمان بن حنيف، شماره 285.

27-  این حدیث مورد اجماع علمای شیعه است که متن و سند آن در کتابهای مختلف آمده است مانند کتاب بحار الأنوار : 43/19، همچنین علمای اهل سنت در صحاح خود نقل کرده اند (مراجعه شود به کتاب فضائل خمسه از صحاح سته: 3/180).

28-  احتجاج طبرسي:1/148.

[29] - إِنْ أُرِيدُ إِلا الإصلاح مَا اسْتَطَعْتُ (هود:88).

30-  احتجاج طبرسي:1/148.

[31] - يَا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (يّـس:30).

32-  فروع كافی: كتاب جهاد، بخش امر به معروف و نهی از منکر، ح15؛ وسائل الشيعه: كتاب امر به معروف ونهی از منکر، بخش امر و نهی ، فصل1، ح23 همراه با تغییر جزئی.

33-  منبع قبلی، فصل 3، ح4.

34-  منبع قبلی، فصل 1، ح25.

35-  فروع كافي: كتاب جهاد، باب أمر به معروف ونهی از منكر، ح1.

[36] - إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ (محمد: 7).

[37] - وَإِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ ثُمَّ لا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ (محمد:38).

[38] - وَلَوْ أَرَادُوا الْخُرُوجَ لأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً وَلَكِنْ كَرِهَ اللهُ انْبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقَاعِدِينَ (توبه:46).