حضرت زهرا (س) که عالم به اسرار الهی است

ما را به ایجاد وحدت میان مسلمانان هدایت می کند^([1])

بسم الله الرحمن الرحیم

بزرگداشت صدیقه طاهره حضرت فاطمه زهرا (س) توسط امت ما یک بدعت بر خلاف امتهای دیگر نیست ، بلکه یک سنت عقلایی است که هر امتی بزرگان و بنیانگذاران تمدن خود را به جهت وفای به آنان و الگو قرار دادن آنان برای نسلهای دیگر بزرگ می شمارد و سالروز آنان را جشن بگیرد ، هیچ امتی این سنت عقلایی را انکار نخواهد کرد مگر جوامع متوحش و بی فرهنگ ؛ چرا که فاقد تاریخ و تمدنی هستند که آن را زنده نگه دارند .

حضرت فاطمه زهرا (س) یکی از قله های بلندی است که همه بزرگان در برابر او احساس کوچکی می کنند و مایه افتخار تمام بشریت است ، فقط این نکته کافی است که ایشان از اهل بیتی هستند که خداوند متعال هر گونه پلیدی و ناپاکی را از آنها دور کرده است ، خداوند متعال می فرماید : { خدا فقط مى‏ خواهد آلودگى را از شما خاندان [پيامبر] بزدايد و شما را پاك و پاكيزه گرداند}[2].

پیامبر گرامی (ص) عنوان اهل بیت را به خود ، علی ، فاطمه ، حسن و حسین (صلوات الله علیهم اجمعین ) تخصیص داده است ، و هنگامی که ام سلمه از ایشان درخواست کرد که جزو اهل بیت باشد ، حضرت فرمود : تو از اهل بیت نیستی لکن به دلیل منزلت رفیع و گرانقدری که داری در خیر هستی .

یکی از ویژگی های اهل بیت (علیهم السلام) معرفت کامل به حقایق الهی است که خداوند متعال آنها را در قرآن کریم قرار داده و الفاظ آنها را همانند مثلهایی قرار داده که برای شناخت معنای حقیقی باید آنها را تأویل کرد ، خداوند متعال می فرماید: {و اين مثلها را براى مردم مى‏ زنيم و جز دانشوران آنها را درنيابند}[3].

خداوند متعال این حقایق و معارف را اینگونه توصیف می کند {در کتابی نهفته * که جز پاک شدگان بر آن دست ندارند}[4].

هیچ کس نمی تواند به این معارف الهیه دسترسی پیدا کند و حقیقت آنها را بفهمد مگر اینکه از هر گونه پلیدی و ناپاکی مصون باشد ، که آیه مبارکه قبلی این ویژگی را به اهل بیت (علیهم السلام) اختصاص داده است [شما را پاك و پاكيزه گرداند].

برای فاطمه (س) همین شرافت و عظمت کافی است که از جمله کسانی است که مصداق آیه مبارکه واقع شده اند و این منزلت رفیع به آنان داده شده است ، به همین جهت نباید از وجود یک حدیث قدسی از خداوند متعال تعجب کنیم که می فرماید ( من جهان را خلق نکرده ام مگر به خاطر این نورهای پنجگانه ) ؛ چرا که خداوند متعال جهان را خلق کرد تا شناخته شود و عبادت شود ، خداوند متعال می فرماید : {جنس و انس را خلق نکردیم مگر برای عبادت کردن}[5])، امام (ع) در تفسیر لیعبدون فرمود (لیعرفوه ) یعنی تا او را بشناسند و این هدف به طور کامل محقق نمی شود مگر توسط این نورهای پنج گانه ، هر چند که با درجات متفاوتی توسط دیگران نیز محقق می شود مانند انبیاء و رسل و علما و صالحان و غیره ، لذا در روایت شریف آمده که درجات بندگان در بهشت به اندازه معرفت آنها متفاوت خواهد بود و کاملترین مخلوقات کاملترین آنها در معرفت است که او رسول خدا (ص) و اهل بیت ایشان هستند .

برای رفع تعجب این نکته را باذکر مثالی توضیح می دهم ، به عنوان مثال یک کشور طبق استراتژی که برای خود ترسیم کرده به هزار پزشک و مهندس نیاز دارد ، و از آنجا که می داند هر کس که وارد مدرسه می شود نمی تواند به آن نتیجه دلخواه برسد ، بیش از صد هزار دانش آموز را در مدارس ابتدایی پذیرش می کند تا اینکه با ادامه تحصیل از تعداد آنها کاسته شود و در نهایت آن تعداد مورد نیاز آموزش دیده شوند ، بر همین اساس دولت می تواند بگوید که علت تأسیس مدارس و بودجه ای که برای تحصیل این افراد هزینه شد تنها به خاطر این هزار نفر است زیرا هدف نهایی ما را محقق کردند .

عظمت فاطمه (س) در ذات و صفات اوست و نه به خاطر این است که تنها دختر رسول خدا (ص) است ، زیرا آن حضرت (س) در خطبه خود با اصحاب پدرش (س) فرمود : ( ای مردم بدانید که من فاطمه هستم و پدرم محمد (ص) ، تا اینکه فرمود : ( اگر او را می شناسید و محترم می شمارید : همانا بدانید که پدر من است و نه پدر زنان شما ) و نه به دلیل اینکه همسر ایده آلی برای امیر المؤمنین (ع) است و نه به خاطر اینکه مادر حسن و حسین (علیهم السلام) و ائمه معصومین است ، هر چند که هر یک از این ویژگی های خود شرافتی است که بالاتر از آن شرافتی وجود ندارد .

این مسأله علت اهتمام رسول خدا (ص) به فاطمه و بیان علنی فضائل او را برای ما روشن می سازد ، که دلیل آن کمالات مجسم در فاطمه است و نه به خاطر اینکه صرفا دختر اوست .

بزرگداشت سالروز شهادت حضرت زهرا (س) باعث نزول برکات و نیل الطاف الهی می شود ، خداوند متعال می فرماید : {به سوی او وسیله جویید}[6]، و چه وسیله ای بزرگتر از حضرت زهرا که با توجه به نص روایت شریفه ، خداوند متعال ( با رضایت او راضی می شود و از غضب او غضبناک می شود ) ، حتی رسول خدا (ص) نیز به نزد فاطمه می رود آنطور که در حدیث شریف کسا آمده که رسول خدا (ص) هنگامی که در بدن خود احساس ضعف کرد به نزد فاطمه آمد و از او خواست با عبای یمانی او را بپوشاند تا آخر حدیث شریف .  

ما امروز بیش از هر زمان دیگری به توسل به ذات باری تعالی با محبوبترین خلایق او نیازمندیم تا مشکلات و سختی های ما را برطرف کند زیرا یاری دهنده ای جز او نیست . 

در اینجا به دو درس از دریای بیکران معارف حضرت زهرا (س) اشاره خواهم کرد تا درمانی برای مشکلاتی باشد که با آنها مواجه هستیم :

یک: امروزه اسلام با حملات بسیار وسیعی از سوی دشمنان در جهت تحریف سازی آن مواجه است ، که با سوء استفاده از رفتارهای ناشایست برخی از ظاهرگریان اسلام سعی در تحریف حقایق اسلام و گمراه ساختن مردم و دور کردن آنها از اسلام را دارند ، برای مواجهه[7] با این جرایانات انحرافی باید سعی کنیم تصویری درست از اسلام ، که اولیای الهی آن را مجسم ساخته اند را ارائه دهیم ، و فلسفه احکام اسلامی و اسرار شریعت را برای مردم تبیین کنیم تا حق از باطل روشن گردد ، حضرت زهرا (س) در خطبه خود در مسجد رسول خدا (ص) به کلید های این اسرار اشاره کرده است . حضرت (س) می فرماید : (خداوند ایمان را مایه تطهیر شما از شرک ، و نماز را وسیله پاکی از کبر و غرور ، و زکات را موجب تزکیه نفس و زیادی روزی ، و روزه را عامل تثبیت اخلاص شما قرار داد ).

سپس تعداد زیادی از احکام دینی را بیان فرمود ، بنده معتقدم اگر بتوانیم زندگینامه حضرت زهرا (س) را در قالب فیلم و یا سریال تلویزیونی ارائه دهیم ، خواهیم دید که نه تنها زنان جهان بلکه مردان نیز از آن متأثر خواهند شد و همه مردم اعتراف خواهند کرد که ایشان سرور زنان عالم است .

دو: از دهه سوم قرن گذشته حرکتهایی در جهان اسلام ایجاد شد – حسن نیت و اخلاص آنها را زیر سؤال نمی برم – که هدف آنها ایجاد وحدت میان مسلمانان و از بین بردن اختلافات بود ، و در دهه چهارم مرکزی را برای تقریب میان مذاهب اسلامی تأسیس کردند که به اندازه ظرفیت خود برای تحقق این هدف والا تلاش کردند و تا به امروز این تلاشها ادامه دارد ، لکن متأسفم از اینکه بگویم تا کنون نتیجه مطلوب حاصل نشده است و در بعضی اوقات نتیجه معکوس حاصل شده است ، در واقع هنگامی که مسائل اختلافی برای حل آنها مطرح می شوند ، تمرکز روی این اختلافات بیشتر می شود راه حل های تقریب میان مذاهب به نتیجه نمی رسند ، به طوری گاهی اوقات آرزو می کنیم که ای کاش همانند این دیدارها ، نشستها و کنگره ها برگزار نشوند تا باعث بروز بیش از پیش اختلافات نشوند .

حضرت زهرا (س) به ما یاد می دهد چگونه بتوانیم به صورت صحیح تفرقه میان مسلمانان را از بین ببریم و آنها را با هم متحد سازیم ، آنگونه که خداوند متعال می فرماید:{ به ریسمان الهی چنگ زنید و متفرق نشوید}[8]، حضرت (س) می فرماید ( خداوند اطاعت از ما را مایه نظم امت و امامت ما را مانع تفرقه قرار داده است ).

در واقع وحدت و یکپارچگی امت اسلامی با بازگشت به منابع اصیل اسلام یعنی قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) که از طرق صحیح و مورد اطمینان از اهل بیت و اصحاب بزرگوار ایشان بدست آمده ، حاصل خواهد شد .

چند روز پیش یک ارتباط تلفی با یکی از علمای فلسطینی [9] داشتم که به قضیه تقریب بین مسلمانان و وحدت میان آنان توجه خاصی داشت و معتقد بود با وحدت میان مسلمانان می توانیم عزت اسلام را باز گردانیم و شر دشمنان را کوتاه کنیم ، با ایشان در خصوص عدم موفقیت نسشت های تقریب بین مذاهب صحبت کردیم و به او گفتم برادران اهل سنت ما  باید این دو اقدام را مد نظر خود قرار دهند:

یک) باز کردن باب اجتهاد جهت استخراج احکام شرعی از منابع اصلی خود یعنی کتاب و سنت شریفه ؛ چرا که این دو تنها منبع تشریع احکام هستند و سخن فقها با وجود احترامی که برای آنها قائل هستیم نشان دهنده فهم آنها از دلیل شرعی است و به دلیل پیشرفت علوم مختلف ابزار های بیشتری در اختیار نسلهای امروزی نسبت به نسلهای گذشته است و از سویی دیگر مسائل جدید و متنوعی به وجود آمده که سلف صالح به آنها نپرداخته است .

به همین جهت محصور ماندن در مذاهبی که بیش از هزار سال از عمر آنها گذشته باعث تحجر فکری می شود و این امکان را فراهم می کند که افراد بتوانند برای دستیابی به اهداف خود نصوص دینی و فتواها را به دلخواه خود بر مسائل مختلف تطبیق دهند ، به همین جهت شاهد نوعی اختلاف ، آشفتگی و بی انضباطی در صدور فتواهایی هستیم که حتی باعث ریختن خود بی گناهان می شوند ، از این رو بایستی بر اساس یک سری معیارهای علمی دقیق  و با توجه به شایستگی افراد این وضعیت را سامان داد ، ما این وضعیت را در میان مراجع تقلید شیعیان اهل بیت (ع) شاهد هستیم به طوری که هیچ کس حق صادر کردن فتوی را ندارد مگر اینکه به مرتبه علمی بالایی برسد و از جهت علمی و عملی به آمادگی لازم دست پیدا کند که این مهم جز برای عده ای اندک حاصل نمی شود .

دو) سیاسی نکردن دین و امتناع فقها از قرار گرفتن در خدمت صاحبان قدرت و مشروعیت بخشیدن به کارهای مبتنی بر مصالح دنیوی آنها ، این کار باعث منفور شدن دین و اختلاف در موضع گیری علما می شود به طوری که ممکن است کار به جنگ و درگیری نیز کشیده شود ، فقها باید حب دنیا را از دل خود خارج کنند و مخلصانه برای خداوند متعال کار کنند و ارتباط خود را با حاکمان فقط در جهت وعظ و ارشاد ، راهنمایی ، اصلاح رویکرد ، مقابله با فساد و مشورت دادن به آنها قرار دهند ، این یکی از شروط اساسی در مراجع شیعه و تحقق عدالت در آنها است .

محقق شدن این دو مسأله نیازمند انجام یک سری اصلاحات در روشهای آموزشی علوم دینی است تا در نتیجه آنها افرادی مجتهد فارغ التحصیل شوند ، مراکز آموزش علوم دینی باید به دور دخالتهای حاکمان سیاسی فعالیت کنند ، درست همانند حوزه های علمیه شیعیان که بیش از هزار سال از فعالیت آنها می گذرد و تحت تأثیر هیچ حکومت سیاسی قرار نگرفتند ، از خداوند متعال می خواهم که امنیت ، آرامش ، آزادی و استقلال را به بغداد بازگرداند تا همانند دروان شکوفایی علمی خود پذیرای این تحول علمی باشد ؛ چرا که در آن زمان همچنان که شیخ مفید ، سید مرتضی و شیخ طوسی را در خود پروراند ، ابوحنیفه ، شیبانی ، غزالی و گیلانی را نیز توانست بپروراند . و در آن طلاب علوم دینی در هر یک از دو مکتب ، علوم مکتب دیگر را نیز فرا می گرفتند ، به طوری که گاهی برخی آنچنان در هر دو مکتب مسلط بودند که امکان شناخت وابستگی حقیقی آنها میسر نبود ، در آن دوران شیخ طوسی کتاب الخلاف را تألیف کرد ، که در آن نظرات همه علمای اسلام را از تمام مذاهب با ذکر ادله آنها جمع آوری کرد و نظرات صحیح را از میان آنها انتخاب می کرد .

در اینصورت یک پژوهشگر خواهد دید ( همانطور که بنده از درسی که در حوزه علمیه نجف اشرف در رابطه با مسائل اختلافی ارائه می کردم ، یافتم ) که منبع یکی است و بسیاری از احادیثی که به آنها استناد می کنیم با یکدیگر مطابقت دارند و تفاوتی را بین آنها احساس نخواهد کرد  و آن را صرفا یک بحث علمی می بیند که مستند به یک سری ادله است ، و از این همه اختلاف و فاصله میان مسلمانان تعجب خواهد کرد .