بسمه تعالی

سلام علیکم و رحمة الله و برکاته

خداوند اعمال شما را قبول فرماید و از جمله میهمانان خویش در این ماه مبارک قرار دهد

1ـ عدم ذکر منبع آن دیدگاه، مادامی که پژوهشگر خود آن را تنظیم کرده باشد، اشکالی ندارد؛ چرا که انسان به طور طبیعی اندیشه‌ها را یا می‌شنود و یا می‌خواند و یا می‌بیند و بر او واجب نیست هر ایده‌ای را که نوشته به منبعی که از آن الهام و در ذهنش جای گرفته است، منتسب سازد.

2ـ باید به منبع اصلی که در پاورقی ذکر شده، مراجعه و مستقیم از آن نقل کند و اگر با واسطه گرفته است بنویسد: «در فلان منبع، به نقل از فلان منبع آمده است»؛ این با امانتداری، تناسب بیشتری دارد.

3ـ قبلا گفتیم که جائز است.

4ـ لزومی ندارد. لیکن نقصانی در پژوهش علمی او به شمار می‌آید؛ چرا که گفته خواهد شد: «این مطلب در فلان منبع آمده است و تو به آن اشاره نکرده‌ای». اگرچه منبع دیگر را نه به صورت نقل از آن، ذکر کند، بلکه به عنوان اطمینان به نظری که آن را مطابق با گفته دیگری، یافته است.

5ـ اگر محذوری دیگر مانند سردرگمی خوانندگان یا تضییع تلاش نفر قبل یا تدلیس یا مخالفت با قوانین لازم الإتباع در گرفتن مدرک و تحصیلات تکمیلی و مانند آن لازم نیاید، اشکالی ندارد. البته حکم شرعی از یک بخش به بخش دیگر متفاوت است. مثلا حوزه علمیه اشکالی در آن نمی‌بیند. لذا می‌بینیم که تعدادی از مراجع دین، از سید محسن حکیم (قدس سره) تا به امروز، رساله عملیه خود را «منهاج الصالحین» نامگذاری کرده‌اند.

24، ماه مبارک رمضان، 1441 قمری

مطابق با 29، اردیبهشت، 1399 شمسی