مسئوليت حوزه در بازگشت قرآن

من بر اين باور هستم كه نخستين نهاد مسئول در اين ارتباط، حوزه شريف و طلاب، خطيبان، علماء و فضلاي آن هستند، زیرا خير و صلاح جامعه از راستي و درستي حوزه و فساد آن نيز -پناه بر خداوند- از فساد حوزه نشأت مي­گيرد. در حديث شريفي از پيامبر(ص) آمده است: «صنفان من أمتي إذا صلحا صلحت أمتي و إذا فسدا فسدت أمتي، قيل يا رسول الله(ص) من هم؟ قال(ص): الفقهاء و الأمراء[1]: دو گروه از امت من اگر نيك و راست باشند، امت نيز سالم باشد و اگر فاسد شود، امت نيز به فساد گرايد، گفته شد: ای رسول خدا آنان چه كساني هستند؟ ایشان فرمودند: عالمان ديني و حاكمان».

در برخی از كتاب­هاي[2] خود گفته­ام كه عدم حضور قرآن در برنامه­هاي درسي حوزه مايه تأسف فراوان است. اين برنامه­ها به­گونه­اي تنظيم شده­اند كه دانشجو از آغاز تا پايان تحصيل خويش نيازي به درنگ و تأمل در قرآن كريم نداشته و جز اشاره­اي گذرا هنگام استدلال در مورد قاعده­اي نحوي يا مبحثي اصولي یا مسئله­ای فقهي به آن مراجعه نمي­كند. در نتيجه قرآن، ميدان استدلال­هاي عقلي شده و آن را به عنوان غذاي قلب و روح و داروي نفس برنمي­گزينند. چه بسا يك طلبه حوزه به درجه­اي عالي در فقه و اصول رسيده باشد اما زندگي قرآني نداشته و از قرآن تأثير نپذيرفته و آن را به عنوان پيامی جهت اصلاح و بهسازی، درك و دريافت نكرده باشد. گاهي روزها و هفته­ها مي­گذرد اما دانشجويي قرآن را براي تلاوت آيات و تدبّر در آن‌ها به دليل عدم پيوند روحي عميق با آن، در دست نمي­گيرد و اگر زاد و توشه خود را كه سبب بي­نيازي او از ديگران است، در قرآن مي­يافت، هرگز نمي­توانست آن را رها كند. آری! اين است مصيبت بزرگ حوزه و جامعه و چه بسا برخي از اين طلاب حتي قرآن را صحيح و دقيق قرائت نمي­كنند. اگر رسالتي كه حوزه شريف برعهده دارد، همان اصلاح جامعه و نزديك كردن آن به خداوند متعال است پس نخستين وظيفه آنان، درك قرآن و تلاش در بكارگیری آن است، زیرا امت فقط با تمسك به قرآن و هدايت و روشني گرفتن از نور آن در خير و سلامت است. همان‌گونه كه متن صريح حديث مشهور ثقلين است: «إني تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتي اهل بيتي ما إن تمسكتم بهما لن تضلوا بعدي ابدا: من در ميان شما دو شئ گرانبها به جا مي­گذارم: كتاب خدا و اهل‌بیت خودم تا‌زمانی‌که به اين دو تمسك جویید، پس از من هرگز گمراه نمی­شويد».