کنکاشی در شناخت سلسله راویان حدیث غدیر 2
کنکاشی در شناخت سلسله راویان حدیث غدیر
متواتر بودن حدیث غدیر
در ذیل جهت اثبات متواتر[1] بودن حدیث «غدیر» به سلسله روات حدیث اعم از صحابه و تابعین اشاره می شود:
بخش دوم: تابعین[2] روایت کننده حدیث غدیر
1. ابو راشد حبرانی شامی (نام او خضر، نعمان)،عجلی او را توثیق کرده و می گوید که در زمانی که او در دمشق بود افضل از او یافت نمی شد. و همچنین ابن حجر در کتاب التقریب ص419 او را توثیق کرده است.
2. ابو سلمه ( نام او عبدالله و گفته شده اسماعیل) ابن عبدالرحمن ابن عوف زهری مدنی، در کتاب خلاصة الخزرجی ص380 از ابن سعد نقل شده که ایشان فقیه و کثیر الحدیث و ثقه می باشد. ونیز در کتاب التقریب ص422 آمده که ایشان ثقه و کثیر الحدیث بوده و در سال 94 وفات کرد و طریق نقل ایشان به جابر انصاری ختم می شود.
3. ابو سلیمان موذن، در کتاب التقریب با نام ابو سلمان قید شده، ایشان از بزرگان تابعین بوده و فرد مقبولی بشمار آمده و در خصوص یو الرحبه حدیث نقل کرده است.
4. ابو صالح سمان ذکوان مدنی، غلام جویریه غطفانیه بود. ذهبی در کتاب تذکره خود ج1 ص78 آورده، احمد می گوید: ایشان ثقه و افراد بزرگ هستند و در سال 101 درگذشت.
5. ابو عنفوان مازنیاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
6. ابو عبدالرحیم کندی نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
7. ابو القاسم اصبغ ابن نباته تمیمی کوفی، عجلی و ابن معین در مورد ایشان نوشته اند: تابعی و موثّق می باشد.
8. ابو لیلی کندی، کتاب التقریب ایشان را توثیق و از بزرگان تابعین معرفی کرده است. احمد ابن حنبل در کتاب المناقب از علی ابن حسین روایت می کند: از ابراهیم ابن اسماعیل ار پدرش از سلمی ابن کهیل از ابی لیلی کندی که ایشان گفت: از زید ابن ارقم شنیدم در حالی که منتظر جنازه ای بودیم ( جهت تشییع) در جواب مردی که از او سوال کرد: ای ابا عامر آیا روز غدیر خم از رسول خدا (ص) شنیدی برای علی گفت: من کنت مولاه فعلی مولاه؟ او در جواب گفت: بله شنیدم پیامبر (ص) چهار مرتبه این را فرمود.
9. ایاس ابن نذیر،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن حبان ایشان را از ثقات دانسته است.
10. جمیل ابن عماره، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن کثیر ایشان را در طریق ابن جریر معرفی کرده است.
11. حارث ابن نصر، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ایشان در خصوص یوم الرحبه حدیث نقل کرده است.
12. حبیب ابن ثابت اسدی کوفی، ذهبی ایشان را از فقهای کوفه و از تابعین ثقه دانسته و در سال 117 – 119 وفات شد و سیره او را در تذکره خود ج1 ص103 آورده است. ابن حجر توثیق او را از بیش از یک نفر در کتاب تهذیب التهذیب ج1 ص178 به تفصیل آورده است.
13. حرث ابن مالک از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
14. حسین ابن مالک ابن حویرث نیز از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
15. حکم ابن عتیبه کوفی کندی، فردی ثقه و ضابط و صاحب سنت و اتباع است و زندگی و سیره ایشان را ذهبی در تذکره ج1 ص104 آورده است وفات ایشان در سال 114 – 115 بوده است.
16. حمید ابن عماره خزرجی انصاری از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
17. حمید الطویل ابو عبیده ابن ابی حمید بصری متوفای سال 143 از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. و ذهبی در تذکره خود ج1 ص136 ایشان را اینگونه معرفی کرده: حمید فردی حافظ و محدث و ثقه و یکی از مشیخه آثار بشمار می آید.
18. خیثمه ابن عبدالرحمن جعفی کوفی، ابن حجر در تهذیب التهذیب ج3 ص179 از ابن معین و نسائی و عجلی ثقه بودن او را حکایت کرده است ایشان در سال 80 وفات کرد و ابن قانع سال وفات ایشان را به شعر در آورده است.
19. ربیعه جرشی، او در سال 60 – 61 و به نقل دیگری در سال 74 کشته شد. در کتاب التقریب ص123 او را فقیه دانسته و دارقطنی و دیگران، ایشان را ثقه معرفی کرده است.
20. ابو المثنی ریاح ابن حارث نخعی کوفی، ابن حجر در کتاب التقریب او را توثیق کرده و او را از بزرگان تابعین معرفی می کند و نیز توثیق او را از ابن حبان و عجلی در کتاب تهذیب التهذیب ج3 ص299 حکایت کرده است.
21. ابو عمرو زاذان ابن عمر کندی بزاز کوفی، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. صاحب کتاب میزان الاعتدال ایشان را از کبار تابعین می داند و ابن حجر در کتاب تهذیب التهذیب ج3 ص303 توثیق او را از بیش از یک نفر حکایت کرده است، او در سال 82 درگذشت.
22. ابو مریم زرّ ابن حبیش اسدی، از بزرگان تابعین بود و متوفای 81 - 82 – 83، ذهبی در کتاب تذکره خود ج1 ص40 او را امام و اسوه و نیز در کتاب التقریب او را ثقه و جلیل القدر دانسته و توثیقاتی را از دیگران در کتاب تهذیب التهذیب ج3 ص322 حکایت کرده است و نیز ابو نعیم در کتاب الحلیه ج4 ص181 تا 191 سیره و زندگی او را به تفصیل ذکر کرده است.
23. زیاد ابن ابی زیاد نیز از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. هیثمی در کتاب معجم خود و ابن حجر در التقریب او را ثقه دانسته اند.
24. زید ابن یثیه همدانی کوفی، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. در کتاب التقریب توثیق او آمده و از بزرگان تابعین معرفی شده است.
25. سالم ابن عبدالله ابن عمر ابن خطاب قرشی عدوی مدنی، سیره او را ذهبی در کتاب تذکره خود ج1 ص77 نقل کرده و بخاری در تاریخ خود ج1 ق1 ص375 از طریق عبید ابن یونس ابن بکیر از اسماعیل ابن نشیط عامری از جمیل ابن عامر روایت می کند که سالم ابن عبدالله شنید از کسانی که از پیامبر (ص) شنیدند در روز غدیر خم فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه.
26. سعید ابن جبیر اسدی کوفی، او در سن کمتر از 50 سالگی در سال 95 بدست حجاج کشته شد او نیز از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ذهبی در کتاب تذکره ج1 ص65 سرگذشت او را آورده و در مدح او زیاد گفته است، در کتاب حلاصة الخزرجی ص116 او را ثقه و امام و حجة معرفی می کند و صاحب کتاب التقریب او را ثقه و ثبت و فقیه دانسته و نیز مولف کتاب تهذیب التهذیب ج4 ص13، توثیق و حجت بودن ایشان بر مسلمین را از طبری نقل کرده است.
27. سعید ابن ابی حدان کوفی از دیگر تابعین راوی حدیث غدیر بشمار می آید. و حدیث یوم الرحبه را نقل کرده است و ابن حبان او را توثیق کرده است.
28. سعید ابن مسیب قرشی مخزومی داماد ابو هریره و متوفای سال 94 می باشد ذهبی در کتاب تذکرة الحفاظ ج1 ص47 از احمد ابن حنبل و دیگران نقل می کند که: مرسلات سعید از صحاح (صحیح) می باشند. و نیز ابن المدنی در مورد ایشان می گوید: در میان تابعین اعلم از ایشان را نمی شناسم و او اجل تابعین نزد من است.
29. سعید ابن وهب همدانی کوفی، متوفای سال 76، جمع کثیری از محدثین یوم الرحبه از طریق ایشان آن را روایت کرده اند، در کتاب خلاصة تهذیب الکمال ص122 توثیق ابن معین را نقل کرده است.
30. ابو یحیی سلمه ابن کهیل حضرمی کوفی، متوفای سال 121، در کتاب خلاصة التهذیب ص136 و نیز کتاب التقریب ص154 توثیق او را از احمد و العجلی نقل کرده است.
31. ابو صادق سلیم ابن قیس هلالی، متوفای سال 90، او از کسانی است که کتابش در نزد عامه و خاصه مورد احترام و احتجاج قرار می گیرد ایشان در چند جا از کتابش حدیث غدیر را روایت کرده است.
32. ابو محمد سلیمان ابن مهرن اعمش نیز از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.ذهبی او را توثیق کرده و او را بخاطر راستگویی به مصحف مشهور بود او رد سال 147 یا 148 درگذشت، سیره و زندگی او را ذهبی در تذکره ج1 ص138 حکایت کرده است.
33. سهم ابن حصین اسدی نیز از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
34. شهر ابن حوشب نیز از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
35. ضحاک ابن مزاحم هلالی ابو القاسم، متوفای سال 105، احمد و ابن معین و ابو زرعه او را از ثقات دانسته اند، و حموینی در باب دهم کتاب فرائد السمطین از ابو قاسم ابن احمد طبرانی از حسین نیری از یوسف ابن محمد ابن سابق از ابو ملک حسن از جوهر از ضحاک از عبدالله ابن عباس نقل می کند که: رسول خدا (ص) در روز غدیر خم فرمود: خدایا او را یاری ده و بوسیله او یاری ده، او را رحمت فرما و بوسیله او رحمت کن، او را نصرت فرما و بوسیله او نصرت ده، خدایا دوست بدار هر که او را دوست بدارد، و دشمن دار هر که او را دشمن بدارد. و این روایت را نیز از طریق عمرو ذی مر از امیر المومنین (ع) نقل کرده است.
36. طاووس ابن کیسان یمانی جندی، متوفای سال 106، نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابو نعیم او را از اولیاء دانسته و زندگی او را در کتاب حلیه خود ج4 ص20 تا 23 حکایت کرده است او در ص23 می نویسد: احمد ابن جعفر ابن سلیم از عباس ابن علی نسائی از محمد ابن علی ابن خلف از حسین اشقر از ابن عیینه از عمرو ابن دینار از طاووس از بریده روایت کرد که: رسول خدا (ص) فرمد: من کنت مولاه فعلی مولاه.
37. طلحه ابن مصرف ایامی کوفی نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن حجر در مورد ایشان نوشته: او ثقه و قارئ و فاضل بود و در سال 112 یا بعد از آن درگذشت، او حدیث یوم الرحبه را نقل کرده است.
38. عامر ابن سعد ابن ابی وقاص مدنی، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. در کتاب التقریب آمده که ایشان ثقه بوده و در سال 104 درگذشت.
39. عایشه بنت سعد، متوفای سال 117، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن حجر در کتاب التقریب ص473، او را از ثقات دانسته است.
40. عبدالحمید ابن منذر ابن جارود عبدی، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. نسائی و ابن حجر در کتاب التقریب ص224، او را توثیق کرده، او از ابی طفیل حدیث یوم الرحبه را از طریق رواتی نقل کرده که همه آنها از ثقات دانسته شده اند.
41. ابو عماره عبد خیر ابن یزید همدانی کوفی مخزومی، ابن معین و العجلی همانطور که در کتاب الخلاصة ص269 آمده، او را توثیق کرده، و ابن حجر در کتاب التقریب خود ص225، او را از بزرگان تابعین دانسته، او حدیث یوم الرحبه را نقل کرده است.
42. عبد الرحمن ابن ابی لیلی، صاحب تذکره او را مدح کرده و او را ثقه و کتاب التقریب او را فقیه معرفی نموده است او حدیث یوم الرحبه را از طرق کثیری نقل کرده است.
43. عبد الرحمن ابن سابط نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن حجر در کتاب التقریب او را از ثقات دانسته و او را از طبقه وسطی از تابعین شناخته است او در سال 118 درگذشت.
44. عبدالله ابن اسعد ابن زراره، او حدیث غدیر را از پدرش اسعد ابن زراره که یکی از صحابه بود روایت کرده است . ابن عقده در کتاب حدیث الولایه.
45. ابو مریم عبدالله ابن زیاد اسدی کوفی، نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. کتاب خلاصة الخزرجی ص168 توثیق او را از ابن حبان نقل می کند و ابن حجر نیز در کتاب التقریب ص130، او را از ثقات دانسته است.
46. عبدالله ابن شریک عامری کوفی، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. کتاب میزان الاعتدال ذهبی ج2 ص46، توثیق او را از احمد و ابن معین و دیگران حکایت کرده است.
47. ابو محمد عبدالله ابن محمد ابن عقیل هاشمی مدنی، متوفای بعد از سال 140، کتاب البدایه و النهایه ج5 ص213، از جریر طبری نقل می کند که گفت: مطلب ابن زیاد از عبدالله ابن محمد ابن عقیل نقل می کند که: از جابر ابن عبدالله شنیدم گفت: در جحفه در غدیر خم بودیم که رسول خدا (ص) از خیمه ای خارج شد و دست علی را گرفت و فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه. شیخ ما ذهبی گفت: این حدیث حسن است و ابن لهیعه او را روایت کرده است.
48. عبدالله ابن یعلی ابن مره،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. او حدیث یوم الرحبه را از طرقی روایت کرده که در بخش راویان صحابه بعض آن گذشت.
49. عدی ابن ثابت انصاری کوفی خطمی، متوفای سال 116، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ذهبی در کتاب میزان الاعتدال ج2 ص193، او را عالم شیعه و از راستگوی آنان و امام جماعت مسجد آنان معرفی کرده است و احمد و عجلی و نسائی او را از ثقات دانسته اند و طرق متعددی برای نقل حدیث دارد.
50. ابو الحسن عطیه ابن سعد ابن جناده عوفی کوفی، تابعی مشهور، متوفای 111، حجاج او را 400 ضربه شلاق زد تا علی (ع) را دشنام گوید اما او هرگز علی (ع) را دشنام نداد، سبط ابن جوزی در کتاب تذکره خود ص25، ایشان را توثیق کرده و نیز هیثمی در کتاب مجمه خود ص109، از ابن معین نقل کرده است، طرق روایت او در قسمت زید ابن ارقم صحابی گذشت.
51. علی ابن زید ابن جدعان بصری،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. او در سال 129 – 131 درگذشت. خطیب در تاریخ خود ج7 ص377 می گوید: محمد ابن عبدالرحمن المعدل می گوید: محمد ابن عمر تمیمی ما را خبر داد که: حسن ابن علی ابن سهل عاقولی ما را خبر داد که: حمدان ابن مختار خبرمان داد که: حفص ابن عبید الله ابن عمر از سفیان ثوری از علی ابن زید از انس نقل می کند که گفت: از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه.
52. ابو هارون عماره ابن جوین عبدی، متوفای 134،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
53. عمر ابن عبدالعزیز، خلیفه اموی، متوفای 101، نیز از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
54. عمر ابن عبدالغفار، نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
55. عمر ابن علی امیر المومنین (ع)، کتاب التقریب ص218، او را ثقه خوانده و وفات او را در زمان ولید خلیفه اموی و قبل از آن نیز دانسته اند. طحاوی در کتاب مشکل الآثار ج2 ص307 و نیز ابن کثیر در کتاب البدایه و النهایه ج5 ص211 شرح حال او را آورده اند.
56. عمرو ابن جعده ابن هبیره،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن عقده و نیز سمهودی شافعی در کتاب جواهر العقدین و در کتاب ینابیع المودة ص40، او را ذکر کرده اند.
57. عمرو ابن مره ابو عبدالله کوفی همدانی، متوفای سال 116، کتاب تهذیب التهذیب ج8 او را تابعی ثقه دانسته و سرگذشت او را ذهبی در ج1 ص108، آورده و او را مدح کرده و ثقه و ثبت دانسته و نیز در کتاب میزان الاعتدال ج2 ص303 آمده است.
58. ابو اسحاق عمرو ابن عبدالله سبیعی همدانی، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ذهبی در میزان الاعتدال او را از ائمه تابعین در کوفه دانسته و در کتاب التقریب او را ثقه و محدث و عابد دانسته و وفات او را در سال 127 نوشته است.
59. ابو عبدالله عمرو ابن میمون اودی، ذهبی او را در تذکره چ1 ص56 ثقه دانسته است و نسائی در خصائص ص7 او را آورده و نیز احمد ابن حنبل در مسند ج1 ص331.
60. عمیره ابن سعد همدانی کوفی، ابن حبان او را توثیق کرده و در کتاب التقریب ص291،او را مقبول معرفی کرده است طرق او برای نقل حدیث یوم الرحبه بسیار است.
61. عمیره بنت سعد ابن مالک مدنیه، خواهر سهل مادر رفاعه ابن مبشر،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. او حدیث یوم الرحبه را نقل کرده است.
62. عیسی ابن طلحه ابن عبید الله تمیمی ابو محمد مدنی، او دانشمند و ابن معین او را توثیق کرده است و در کتاب خلاصه الخزرجی ص257، وفات او را در زمان خلافت عمر ابن عبدالعزیر ذکر کرده و عاصمی او را در کتاب زین الفتی فی شرح سورة هل اتی آورده است.
63. ابو بکر فطر ابن خلیفه مخزومی، ثقه و راستگو است و احمد و ابن معین و عجلی و ابن سعد او را توثیق کرده اند او در سال 150 – 153 درگذشت. نسائی در خصائص خود ص15 و نیز ابو محمد عاصمی در کتاب زین الفتی او را ذکر کردند.
64. قبیصه ابن ذویب، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ذهبی در کتاب تذکره ج1 ص152 شرح حال او را آورده و مدح گفته و ابن حبان نیز همانطور که در کتاب الخلاصة ص268 آمده او را توثیق کرده، ایشان در سال 86 وفات کرد.
65. ابو مریم قیس ثقفی مداینی،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.بنقل از کتاب خلاصة خزرجی ص395، نسائی او را توثیق کرده، احمد ابن حنبل روایت او را در مسند خود ج1 ص152 آورده است.
66. محمد ابن عمر ابن علی امیر المومنین (ع)، متوفای سال 100 و بنقلی در زمان خلافت عمر ابن عبدالعزیر وفات کرد طحاوی در کتاب مشکل الآثار ج2 ص307 و نیز ابن کثیر در کتاب البدایه و النهایه ج5 ص211 از او سخن گفته اند.
67. ابو الضحی مسلم ابن صبیح همدانی کوفی عطار،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابو معین او را توثیق کرده و بنقل از خلاصة التهذیب ص421، ابو زرعه نیز او را توثیق کرده و نیز در کتاب التقریب ص422.
68. مسلم ملائی نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. حاکم در المستدرک ج3 ص116 او را ذکر کرده است.
69. ابو زراره مصعب ابن سعد ابن ابی وقاص زهری مدنی، کتاب التقریب او را ثقه و وفاتش را در سال 103 ذکر کرده و طحاوی حنفی در کتاب مشکل الآثار ج2 ص309 او را ذکر کرده است.
70. مطلب ابن عبدالله قرشی مخزومی مدنی از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابو زرعه و دارقطنی او را از ثقات دانسته اند و سیوطی او را از طبرانی در کتاب خود احیاء المیت نقل کرده است.
71. مطر وراق،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. او در خصوص روزه روز غدیر و آیه اکما دین و حذیث تهنیة روایت نقل کرده است.
72. معروف ابن خربوذ، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن حبان او را توثیق کرد و ابن کثیر در کتاب البدایه و النهایه ج5 ص209 و نیز در ج7 ص348 او را ذکر کرده است.
73. منصور ابن ربعی از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. و در مورد آیه ( سأل سائل ) حدیث روایت کرده است.
74. مهاجر ابن مسمار زهری مدنی، ابن حبان او را از ثقات دانسته، نسائی در کتاب خصائص ص3 روایتش را از عایشه بنت سعد نقل می کند که گفت: شنیدم پدرم گفت: در روز جحفه از رسول خدا (ص) شنیدم در حالی که دست علی را در دست داشت خطبه خواند و فرمود: ای مردم آیا من ولی شمایم؟ گاسخ دادند: صدق گفتی ای رسول خدا، سپس دست علی را گرفت و بلند کرد و فرمود: این ولی من است و دین من را از طرف من ادا می کند، و من هر که او را ولی بدارد ولی می دارم و هر که او را دشمن بدارد دشمن می دارم.
75. موسی ابن اکتل ابن عمیر نمیری،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. ابن حجر در کتاب الاصابه ج2 ص255 از او نقل حدیث کرده است.
76. ابو عبدالله میمون بصری، غلام عبد الرحمن ابن سمره، ابن حبان بنقل از کتاب مجمع الزوائد ج9 ص111 او را توثیق کرده، و احمد ابن حنبل در مسند خود ج4 ص372 و نسائی در خصائص ص16 و نیز ترمذی در صحیح خود روایت او را ذکر کرده اند.
77. نذیر ضبی کوفی از بزرگان تابعین از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید.
78. هانی ابن هانی همدانی کوفی، بنقل از کتاب التقریب نسائی قائل به عدم اشکال در اخذ روایت او شده و او حدیث یوم الرحبه را روایت کرده است.
79. ابو بلج یحیی ابن سلیم فزاری واسطی، ابن معین و نسائی و دار قطنی بنقل از خلاصة الخزرجی او را از ثقات دانسته، و نسائی حدیث او را در کتاب خصائص ص7 آورده و نیز هیثمی در مجمع الزوائد ج9 ص109 از احمد و طبرانی روایت او را نقل کرده است.
80. یحیی ابن جعده ابن هبیره مخزومی، نیزاز دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. کتاب التقریب ص389 او را ثقه دانسته، و حاکم در المستدرک ج3 ص533 حدیث او را روایت کرده است.
81. یزید ابن ابی زیاد کوفی، یکی از ائمه کوفه است و در سال 136 در 90 سالگی یا در کمتر از آن درگذشت،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. او حدیث یوم الرحبه را روایت کرده است.
82. یزید ابن حیان تیمی کوفی، عاصمی در کتاب زین الفتی او را توثیق کرده، و نسائی و ابن حجر و عاصمی در کتاب زین الفتی از ابی حیان یحیی ابن سعید تیمی ثقه از یزید ابن حیان کوفی ثقه نقل کرده اند که: در غدیر خم رسول خدا (ص) مردم را وعظ و یاد خدای متعال کرد سپس فرمود: ای مردم من من همانند شما بشر هستم و هر آینه فرستاده خداوند متعال بیاید و من فرمان او را لبیک گویم........
83. ابو داود یزید ابن عبد الرحمن ابن اودی کوفی،از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. بنقل از خلاصة الخزرجی ص372 ابن حبان او را از ثقات می داند و ابن کثیر دمشقی در کتاب البدایه و النهایه ج5 ص214 حدیث او را از ابی یعلی و ابن جریر نقل کرده است.
84. ابو نجیح یسار ثقفی متوفای سال 109، از دیگر راویان حدیث غدیر بشمار می آید. بنقل از خلاصة الخزرجی ص384 ابن معین او را توثیق کرده است و عبدالله ابن احمد ابن حنبل بنقل از کتاب العمده ص48 روایت او را از عبدالله ابن صخر نقل کرده است.
[1] خبرمتواتر عبارت است از اخبار جمعى كه - به لحاظ امتناع توافق آنان به طور عادت بر كذب - موجب اطمينان به درستى خبر گردد. از اين عنوان در اصول فقه، مباحث حجّت سخن رفته است. خبر متواتر، به متواتر لفظى و معنوى تقسيم مى شود. به خبرى متواتر لفظى گفته مى شود كه لفظ يا الفاظ معيّن آن به حدّ تواتر نقل شده باشد، مانند حديث ثقلين و حديث غدير. در متواتر معنوى، خبر با الفاظى مختلف نقل شده ليكن مضمون و معناى همۀ آنها يكى است؛ اعم از آنكه آن معناى واحد، معناى مطابقى الفاظ باشد يا معناى التزامى.