Fetwayên Fiqhî - Hukmên Îctîhad û Teqlîdê (5)

Îctîhad û Zanatir Bûn

Cenabê seyda yê mezin Ayetullah Yeqûbî (x.g)

Selam û rehmeta Xweda li we be!

Pirsyar:

Gelo mirov bi çi awayekî şer’î dikare îctîhad û zanatirbûna merce’ekî nas bike?

Bersîv:

Bi navê Xudayê Dilovan û Dilovîn

Îctîhad û zanatirbûna merce’ê li bal wî bixwe bi rêka wîjdanê û li bal yên dî bi rêka şehdeyîdana ehlê zanîn û pisporiyê tê naskirin. Ehlê zanînê ku xwenda ne û seydayên bilindmertebe ne li medreseyên dînî da, çi bixwe muctehîd bin û çi nebin. Lêbelê yên ku ne ehlê zanînê ne, herçend hejmara wan pir zêde be jî, gotina wan a derheq îctîhad û zanatirbûna merce’ekî da ne huccet e û ji gotina wan ra îtîbarek tine. Herçend ewên ku ne ehlê zanînê ne, dikarin gotina ehlê zanînê ji malbata xwe û dost û hevalên xwe re bêjin, ku vê şêweya danezanînê li bal hemû aqilmendan qebûl e û di hemû cûreyên îlm û huner û herwiha hukmên şerî’etê da durust e. Wek çawa hemû endamên malbatê bi gotina serokê malê dikin, ne ji ber vê ku serokê malê ehlê zanîn û tecrube ye, belku baweriya wan bi wî tê û ev yekê bi vî qasî ji wan ra huccet e, ne zêdetir. Her wiha gotina zanayê bajarekî ji ehlê bajar ra huccet e, û hwd.

Û şert û merca ku ji cîhê bawerîbûna ehlê zanînê ra heye, cuda ji zanabûn û xwendabûna wan, ev e ku bi durustî û bi hayjêmanê şehdeyî bidin û ehlê teqwayê bin û ji hewaya nefsê dûr bin û berjewendiyên xwe yên şexsî an qewmî pêş nexin.

Muhemmed Ye’qûbî